گوش درد در کودکان ممکن است به دلایل مختلفی مانند عفونت، تجمع جرم گوش، تغییرات فشار هوا و حساسیت ایجاد شود. برای درمان گوش درد کودکان در منزل می توان به مصرف مسکنهای بدون نسخه مانند ایبوپروفن و استامینوفن، استفاده از کمپرس گرم و سرد، روغن سیر، آب زنجبیل، هیدراته نگه‌داشتن بدن، بالا نگه‌داشتن سر هنگام خواب، غرغره آب نمک و قطره‌های گوش مانند هیدروژن پراکسید روی آورد. همچنین سرگرم کردن کودک میتواند به کاهش تمرکز روی درد کمک کند. در صورت شدید بودن درد، تب بالا، ترشح چرکی یا عدم بهبود پس از چند روز، مراجعه به پزشک ضروری است.
درمان گوش درد کودکان در منزل
| روش درمان | توضیحات کوتاه |
|---|---|
| مسکنهای بدون نسخه | مصرف استامینوفن یا ایبوپروفن برای کاهش درد و تب |
| کمپرس گرم و سرد | استفاده متناوب از کمپرس گرم و سرد برای کاهش التهاب و درد |
| قطره یا روغن سیر | چکاندن چند قطره روغن سیر گرم در اطراف مجرای گوش (در صورت سالم بودن پرده گوش) |
| زنجبیل | مالیدن آب زنجبیل تازه اطراف گوش برای کاهش التهاب |
| هیدراته نگه داشتن بدن | نوشیدن مایعات برای رقیق شدن مخاط و کمک به تخلیه ترشحات |
| بالا نگه داشتن سر هنگام خواب | قرار دادن بالش اضافه برای کاهش فشار روی گوش |
| غرغره آب نمک | کمک به کاهش التهاب حلق و عفونت‌های مرتبط (مناسب برای کودکان بزرگ‌تر) |
| قطره هیدروژن پراکسید | کمک به نرم شدن و خروج جرم گوش (با اطمینان از سلامت پرده گوش) |
| قطره یا اسپری آنتی‌بیوتیک | در صورت تجویز پزشک برای درمان عفونت گوش خارجی |
| سرگرم کردن کودک | پرت کردن حواس کودک برای کاهش تمرکز روی درد |
گوش درد در کودکان میتواند ناشی از عفونت گوش میانی، تجمع موم گوش یا حتی سرماخوردگی و حساسیت‌های تنفسی باشد. البته همیشه بهتر است در صورت بروز گوش درد شدید، تب بالا یا بهبودنیافتن پس‌از چند روز با پزشک اطفال مشورت کنید. روش‌های خانگی متعددی وجود دارند که میتوانند به کاهش درد، تب و ناراحتی ناشی از مشکلات گوش در کودکان کمک کنند. در ادامه، 10 روش درمان گوش درد کودکان در خانه را شرح می‌دهیم که می‌توانید در کنار توصیه‌های پزشک از آن‌ها بهره ببرید.
استفاده از مسکنهای بدون نسخه (پاراستامول و ایبوپروفن)
داروهای مسکن مانند پاراستامول (استامینوفن) و ایبوپروفن ضمن تسکین درد میتوانند به کنترل تب (درصورتی‌که کودک دچار تب باشد) نیز کمک کنند. بهتر است همواره از قطره یا شربت متناسب با سن و وزن کودک استفاده کنید و دستورالعمل دوز مصرفی روی بسته‌بندی را به‌دقت رعایت کنید. درصورتی‌که سن فرزندتان بالای شش سال است، می‌توانید از شربت‌های مسکن قوی‌تر یا فرم‌های مناسب همین داروها که مخصوص سنین بالاتر هستند، استفاده کنید.
برخی والدین نگران تداخل این داروها با درمان آنتی‌بیوتیکی احتمالی هستند؛ اما مصرف هم‌زمان مسکنهایی نظیر استامینوفن یا ایبوپروفن با آنتی‌بیوتیک (در صورت تجویز پزشک) معمولاً مشکلی ایجاد نمی‌کند و حتی طبق توصیه پزشکان، ترکیب این دو میتواند مؤثر باشد. البته رعایت فواصل مصرف و میزان دوز تجویزشده اهمیت زیادی دارد.
کمپرس گرم و سرد
استفاده از کمپرس گرم و سرد به‌صورت متناوب، یکی دیگر از روش‌های رایج برای تسکین درد و درمان گوش درد کودکان در منزل است. ابتدا یک حوله تمیز یا کیسه آب گرم را با دمای مناسب (نه خیلی داغ) آماده کنید و به‌آرامی روی گوش دردناک کودک قرار بدهید. گرما با افزایش جریان خون در ناحیه، میتواند التهاب را کاهش بدهد و به شل‌شدن عضلات اطراف گوش و تسهیل تخلیه مایع در کانال گوش کمک کند. پس‌از چند دقیقه، می‌توانید این کمپرس گرم را بردارید و یک کمپرس سرد را جایگزین کنید.
سرما باعث تنگ‌شدن عروق خونی و کاهش ورم می‌شود؛ درنتیجه، درد فروکش می‌کند. معمولاً توصیه می‌شود به‌صورت متناوب (مثلاً هر 10 دقیقه) بین گرما و سرما جابه‌جا شوید.
به نقل از سایت scripps.org درباره استفاده از کمپرس سر یا گرم برای درمان گوش درد کودکان:
Put a cold wet washcloth on the outer ear for 20 minutes to help with pain until the pain medicine starts to work. Some children prefer a warm compress to help alleviate pain. Use a warm washcloth and apply until it becomes cool.
یک دستمال مرطوب و سرد را به مدت 20 دقیقه روی گوش خارجی قرار دهید تا به کاهش درد کمک کند تا زمانی که داروی مسکن اثر کند. برخی کودکان کمپرس گرم را برای کاهش درد ترجیح می‌دهند. یک دستمال گرم آماده کنید و آن را تا زمانی که خنک شود روی گوش قرار دهید.
قطره یا روغن سیر
سیر دارای خواص ضدمیکروبی قوی است و در بسیاری از طب‌های سنتی، به‌عنوان یک آنتی‌بیوتیک طبیعی شناخته می‌شود. استفاده از روغن سیر گرم میتواند در کاهش درد گوش مفید باشد؛ البته باید احتیاط کرد و در صورت وجود هرگونه پارگی پرده گوش یا عفونت جدی، حتماً با پزشک مشورت کرد.
می‌توانید چند حبه سیر را در مقداری روغن زیتون گرم (نه داغ) له کنید و پس‌از ولرم شدن، روغن را صاف کنید تا ذرات سیر جدا شود. سپس با یک قطره‌چکان تمیز، دو تا سه قطره از این روغن را اطراف ورودی مجرای گوش (نه داخل عمق کانال گوش) بچکانید.
این کار ممکن است به کاهش باکتری‌های موجود در گوش کمک کند و درد را تسکین بدهد. دقت کنید که ورود مستقیم روغن یا هر مایعی به داخل گوش، درصورتی‌که از سلامت پرده گوش مطمئن نباشید، میتواند خطرساز باشد؛ بنابراین در صورت تردید، بهتر است از این روش صرف‌نظر یا ابتدا با پزشک مشورت کنید.
استفاده از زنجبیل
زنجبیل هم به‌دلیل داشتن خواص ضدالتهابی و ضدمیکروبی در تسکین درد گوش میتواند نقش کمک‌کننده داشته باشد. برای استفاده از زنجبیل، می‌توانید مقداری آب زنجبیل تازه را بگیرید و خیلی ملایم در اطراف سوراخ خارجی گوش بمالید. این کار باعث کاهش التهاب می‌شود و ممکن است به کم‌شدن درد کمک کند. مراقب باشید تا آب زنجبیل وارد عمق کانال گوش نشود؛ چراکه ورود مایعات غلیظ یا ذرات زنجبیل به درون گوش میتواند به تحریک یا انسداد کانال گوش منجر شود.
هیدراته نگه داشتن بدن کودک
نوشیدن مایعات کافی، نقش مهمی در رقیق‌کردن مخاط و ترشحات بدن دارد. هنگامی که کودک دچار عفونت گوش می‌شود، اغلب التهاب و مایع در گوش میانی تجمع می‌یابد و تخلیه آن از طریق شیپور استاش (لوله‌ای که گوش میانی را به حلق متصل می‌کند) میتواند درد را کاهش بدهد. نوشیدن آب، آب‌میوه‌های طبیعی و سوپ‌های رقیق، کمک می‌کند تا مخاط رقیق شود و روند تخلیه گوش و درمان گوش درد کودکان در منزل بهبود بیاید. در مقاله غذای کودک یک ساله اطلاعات کاربردی و مفیدی در مورد تغذیه کودکان بیان شده است.
همچنین مکیدن مایعات میتواند به باز ماندن شیپور استاش کمک کند؛ به‌همین‌دلیل، برای نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند در صورت امکان، ادامه شیردهی در زمان گوش درد توصیه می‌شود. برای کودکان بزرگ‌تر نیز پیشنهاد می‌شود مایعاتی همچون آب گرم همراه با اندکی عسل (برای سنین بالای یک سال)، دمنوش بابونه یا آب‌میوه طبیعی بنوشند.
بالا نگه داشتن سر در هنگام خواب
اگر کودک شما از گوش درد شکایت دارد، می‌توانید با ایجاد تغییراتی در وضعیت خواب او، فشار وارد بر گوش را کاهش بدهید. بالش اضافه زیر سر کودک قرار بدهید تا زاویه اندکی ایجاد شود و سر بالاتر از بدن قرار بگیرد. این حالت سبب می‌شود تا مایع اضافه در گوش میانی راحت‌تر تخلیه و درد کمتر احساس شود. البته دقت کنید که برای نوزادان یا کودکان خیلی کوچک، استفاده از بالش اضافی به‌شکل نادرست میتواند مشکل تنفس ایجاد کند.
غرغره آب نمک (برای کودکان بزرگ‌تر)
اگر کودک شما به سنی رسیده است که میتواند بدون خطر غرغره انجام دهد، باید بدانید که غرغره‌کردن آب نمک ولرم ممکن است به کاهش سوزش گلو و عفونت‌های احتمالی مجرای حلق که به گوش دردی دامن می‌زنند، کمک کند. گاهی علت گوش درد نه‌تنها عفونت گوش، بلکه عفونت‌های حلق و لوزه است که میتواند درد را به گوش منتقل کند. آب نمک با خاصیت ضدعفونی‌کنندگی، میتواند التهاب حلق را کم کند و علائم ناشی از عفونت یا التهاب دستگاه تنفسی فوقانی را کاهش بدهد. استفاده از آب نمک در رفع گرفتگی بینی نوزاد نیز موثر است.
برای آماده‌سازی محلول آب نمک، یک قاشق چای‌خوری نمک را در یک لیوان آب ولرم حل کنید. از کودک بخواهید محلول را غرغره کند و سپس بیرون بریزد. تکرار این کار چند بار در روز (در صورت تمایل و تحمل کودک) میتواند در درمان گوش درد بچه ها در خانه مؤثر باشد. اگر کودک هنوز توانایی غرغره‌کردن را ندارد یا این کار برای او دشوار است، بهتر است از روش‌های جایگزین استفاده کنید.
استفاده از قطره هیدروژن پراکسید
برای کاهش گوش درد در کودکان، یکی از روش‌های مؤثر شستشوی گوش در منزل است که میتواند به تخلیه جرم و جلوگیری از عفونت‌های گوش کمک کند. برای این کار میتوان از قطره‌های مخصوص پاکسازی گوش، مانند هیدروژن پراکسید، استفاده کرد. قطره هیدروژن پراکسید (آب اکسیژنه) در مواردی که تجمع موم گوش یا وجود باکتری‌های سطحی مطرح باشد، میتواند کمک‌کننده باشد. برای این کار، چند قطره هیدروژن پراکسید با غلظت مناسب (معمولاً 3 درصد یا کمتر) را در گوش دردناک بچکانید و بگذارید حدود 2 تا 3 دقیقه بماند. حباب‌هایی که ایجاد می‌شوند، میتوانند به نرم‌شدن و خروج جرم گوش کمک کنند. سپس، کودک را به سمتی بخوابانید که محلول بتواند از گوش خارج شود. در نهایت با یک پارچه تمیز، به‌آرامی مایع باقی‌مانده را پاک کنید.
پیش‌از استفاده از این روش، حتماً از سالم‌بودن پرده گوش فرزندتان اطمینان حاصل کنید. اگر کودک دچار پارگی یا سوراخ‌شدگی پرده گوش باشد، ورود هرگونه مایع به گوش میتواند خطر عفونت جدی‌تر را به‌همراه داشته باشد.
قطره‌ها و اسپری‌های آنتی‌بیوتیک (در صورت تجویز پزشک)
در برخی موارد که پزشک تشخیص عفونت باکتریایی گوش خارجی یا اوتیت خارجی می‌دهد، ممکن است قطره یا اسپری آنتی‌بیوتیک تجویز کند. این محصولات معمولاً با دارا‌بودن مواد ضدباکتری و گاه ضدالتهاب، میتوانند به درمان گوش درد کودکان در خانه کمک کنند. بسیار مهم است که این محصولات را طبق دستور پزشک استفاده کنید و مدت درمان را کامل طی کنید؛ حتی اگر علائم درد و التهاب پس‌از چند روز کاهش بیاید. قطع زودهنگام داروهای آنتی‌بیوتیک، میتواند منجر به بازگشت عفونت یا مقاوم‌شدن باکتری‌ها شود. در صورت مشاهده هرگونه واکنش حساسیتی نظیر خارش شدید، ترشح بدبو پس‌از استفاده از قطره، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.
سرگرم‌کردن کودک و ایجاد محیطی آرام
اگر کودکی دچار گوش درد شده است، سعی کنید با پرت‌کردن حواس او از درد، او را راحت‌تر کنید. برای این کار می‌توانید:
- فیلم مورد علاقه‌اش را پخش کنید؛
- یک کتاب رنگ‌آمیزی برایش بیاورید؛
- او را با اسباب‌بازی‌های زیاد به حمام کف ببرید؛
- اجازه بدهید با تلفن همراه یا تبلت بازی کند؛
- خوراکی مورد علاقه‌اش را تهیه کنید؛
- او را تشویق کنید تا روی چیزهای دیگری تمرکز کند.
این روش‌های ساده اما مؤثر، گاه به‌اندازه برخی درمان‌های دارویی در کاهش احساس درد و درمان گوش درد کودکان در منزل نقش دارند. برای نوزادان و کودکان خردسالی که قادر به درک بازی‌های پیچیده نیستند، می‌توانید با در آغوش گرفتن، لالایی خواندن، پخش موسیقی آرامش‌بخش یا تکان‌دادن گهواره آن‌ها را آرام کنید.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورت بروز گوش درد در کودکان، مراجعه به پزشک میتواند برای تشخیص علت و دریافت درمان مناسب ضروری باشد. اگرچه در مواردی که درد خفیف است، میتوان منتظر ماند تا درمان گوش درد کودکان در منزل به خودی خود انجام شود؛ اما در صورت وجود درد شدید یا همراه‌شدن گوش درد با تب، حتماً باید به پزشک مراجعه کرد. برای راحتی والدین، مرکز یارا درمان امکان ویزیت متخصص گوش و حلق و بینی در منزل را فراهم کرده است. این خدمات به شما کمک می‌کند تا بدون نیاز به مراجعه حضوری به مراکز درمانی، وضعیت کودک خود را بررسی و در سریع‌ترین زمان ممکن درمان مناسب را آغاز کنید.
سخن پایانی
گوش درد کودکان میتواند به‌دلایل مختلفی از جمله عفونت یا التهاب ایجاد شود و روش‌های خانگی اغلب در کاهش درد و ناراحتی مؤثر هستند. بااین‌حال در صورت عدم درمان گوش درد کودکان در منزل پس‌از چند روز یا وجود نشانه‌هایی مانند تب بالا، ترشح چرکی، سختی در شنوایی یا درد شدید، مراجعه به پزشک ضروری است. برای پیشگیری از این گوش درد، رعایت بهداشت گوش و پرهیز از ورود اجسام خارجی به کانال گوش کودک توصیه می‌شود. در نهایت، روش‌های خانگی جایگزین تشخیص تخصصی نیستند و در صورت نگرانی درباره وضعیت گوش کودک، مراجعه به پزشک یا دریافت خدمات تخصصی ویزیت متخصص گوش و حلق و بینی در منزل بهترین راه‌حل است.
سوالات متداول
1- آیا میتوان از مسکنهای بدون نسخه برای درمان گوش درد بچه ها در خانه استفاده کرد؟
بله، مسکنهایی مانند استامینوفن یا ایبوپروفن میتوانند به کاهش درد و تب ناشی از گوش درد کمک کنند. البته دوز مصرفی باید متناسب با سن و وزن کودک باشد و طبق دستورالعمل استفاده شود.
2- چه زمانی باید برای درمان گوش درد کودکان به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر گوش درد کودک با تب بالا، ترشح چرکی، کاهش شنوایی یا درد شدید همراه باشد و با روش‌های خانگی بهبود نیابد، بهتر است سریعاً به پزشک مراجعه کنید.
3- آیا استفاده از روغنهای طبیعی مانند روغن سیر برای درمان سریع گوش درد کودکان در خانه ایمن است؟
روغن سیر میتواند به کاهش درد گوش کمک کند، اما باید اطمینان حاصل کنید که پرده گوش سالم است و عفونت جدی وجود ندارد. در صورت شک یا نگرانی، حتماً با پزشک مشورت کنید.
4- آیا ساکشن گوش برای کودکان انجام می شود؟
اینکه ساکشن گوش در منزل برای کودک انجام شود یا خیر را باید پزشک بعد از معاینه تشخیص دهد ولی معمولا پزشک مشکل را با روش های دیگر حل می کند.
بدون دیدگاه