بسیاری از خانواده‌هایی که عزیزانشان با بیماری‌های تنفسی دست‌وپنجه نرم می‌کنند، در نخستین مرحله با این پرسش اساسی روبه‌رو می‌شوند که تفاوت اکسیژن ساز و کپسول اکسیژن دقیقاً در چیست؟ اکسیژن ساز یا کپسول اکسیژن؟ کدام یک با توجه به شرایط بیمارشان نجات‌بخش است. انتخاب صحیح می‌تواند مسیر درمان آرامش خانواده و سلامتی بیمار را هموار کند.
دستگاه اکسیژن ساز خانگی با استفاده از جداسازی نیتروژن از هوای محیط، اکسیژن تولید میکند؛ درحالی‌که کپسول اکسیژن گاز فشرده را درون مخزن ذخیره کرده و متناسب با نیاز در اختیار بیمار قرار می‌دهد. در ادامه به بررسی تفاوت‌ها، مزایا و معایب هر دستگاه و معیارهای تصمیم‌گیری برای انتخاب دستگاه مناسب می‌پردازیم تا یک راهنمای کامل برای خرید یا اجاره در اختیار کاربران قرار بگیرد.
نحوه کار دستگاه اکسیژنساز و کپسول اکسیژن
درک عملکرد فنی این دو ابزار، نخستین گام در داشتن بهترین انتخاب است. در این بخش، سازوکار تولید و تامین اکسیژن توسط دستگاه اکسیژنساز و کپسول اکسیژن از جنبه‌های علمی و کاربردی بررسی میشود تا تفاوت‌های اصلی آن‌ها به‌طور دقیق مشخص شود.
اکسیژن ساز: فیلتر زئولیت و کمپرسور
دستگاه اکسیژنساز با استفاده از فشار کمپرسور و ستون‌های حاوی فیلتر زئولیت کار میکند. کمپرسور هوای محیط را مکش کرده و با فشار به داخل ستون‌ها می‌فرستد. زئولیت بهعنوان یک جاذب قوی، نیتروژن را به دام می‌اندازد و اکسیژن با خلوص تقریبی ۹۳٪ آزاد میشود که مطابق استاندارد ISO درصد مناسبی محسوب میشود. این دستگاه نیاز دائمی به منبع برق دارد و در مدل‌های پیشرفته، باتری پشتیبان درون دستگاه تعبیه شده است تا در زمان قطع برق نیز دستگاه به کار خود ادامه بدهد.
بااینحال، نکته‌ای که همواره باید به آن توجه داشت این است که این دستگاه صدای ممتد و زیادی تولید میکند که می‌تواند در خانه مقداری آزاردهنده باشد. پیش‌از خرید یا اجاره اکسیژن ساز خانگی می‌توانید با مراکزی مانند یارادرمان با شماره 02144003544 تماس بگیرید و با کمک مشاوره‌های فنی و تخصصی رایگان بهترین گزینه ممکن را متناسب با شرایط بیمار خود تهیه کنید.
کپسول اکسیژن: ذخیره تحت فشار + رگلاتور
کپسول اکسیژن یک مخزن فلزی است که گاز اکسیژن را در فشار حدود ۱۵۰ بار ذخیره میکند. برای استفاده از این کپسول‌ها، لازم است از رگلاتور و فلومتر استفاده شود تا میزان لیتراژ خروجی اکسیژن کنترل شود. این روش اگرچه ساده و رایج است؛ اما محدودیت‌هایی نیز دارد. شارژ مجدد کپسول فقط در مراکز مجاز امکان‌پذیر بوده و هزینه‌بر است. وزن و اندازه کپسول به‌ویژه در مدل‌های بزرگ، جابه‌جایی و حمل آن را دشوار میکند.
یکی از موارد استفاده از کپسول اکسیژن ، استفاده در مواقع اضطراری، مخصوصاً زمانی که برق در دسترس نیست می باشد. افرادی که نیاز کوتاه‌مدت به استفاده از اکسیژن خالص دارند، می‌توانند از خدمات اجاره کپسول اکسیژن بزرگ در منزل بهره‌مند شوند و بدون نگرانی از بابت قطعی برق از خدمات متنوع یارادرمان استفاده کنند.
تفاوت اکسیژن ساز و کپسول اکسیژن از نظر فنی در یک نگاه
در انتخاب میان اکسیژنساز و کپسول اکسیژن باید تفاوت اکسیژن ساز و کپسول اکسیژن از جنبه‌های فنی مورد توجه قرار بگیرد. شاخص‌هایی مانند دبی خروجی، خلوص اکسیژن، قابلیت جابه‌جایی، نیاز به منبع انرژی یا شارژ مجدد و هزینه ماهانه معیارهای اصلی برای تصمیم‌گیری به شمار می‌روند.
در یک مطالعه موردی که توسط NIH نیز تایید شده است، گفته شده است که اکسیژن‌سازهای ثابت (خانگی) معمولاً برای بیماران تحت درمان طولانی‌مدت با اکسیژن (LTOT) استفاده می‌شوند؛ زیرا در مقایسه با کپسول‌های گاز فشرده، مقرون‌به‌صرفه‌تر و ایمنتر هستند.
همچنین، طبق گفته WHO-UNICEF اکسیژنساز باید اکسیژن تمیز، با جریان کم و به‌صورت پیوسته و غلیظ (بیش از ۸۲٪) را از هوای اتاق (حاوی حدود ۲۱٪ اکسیژن) تولید کند
در جدول زیر، مقایسه‌ای از هشت شاخص کلیدی ارائه شده است تا کاربران بتوانند در یک نگاه تفاوت اکسیژن ساز و کپسول اکسیژن را مشاهده کنند.
| شاخص | اکسیژنساز | کپسول اکسیژن |
| خلوص اکسیژن | ~۹۳٪ ثابت | ۹۹٪ در ابتدای شارژ، کاهش تدریجی |
| دبی خروجی | ۱–۱۰ لیتر در دقیقه | بسته به ظرفیت و فشار ذخیره |
| نیاز به برق | دارد (با باتری پشتیبان) | ندارد |
| وزن و جابه‌جایی | متوسط تا سنگین | بسیار سنگین در مدل‌های بزرگ |
| هزینه ماهانه | هزینه برق | هزینه شارژ کپسول |
| کاربرد اورژانسی | وابسته به برق | مناسب شرایط اضطراری |
| عمر مصرفی | ۵–۷ سال | محدود به حجم ذخیره |
| صدای دستگاه | صدای زیاد (۴۰–۵۰ دسی‌بل) | بی‌صدا |
دبی خروجی و خلوص O₂
اکسیژن‌سازها جریان مداوم و یکنواختی با خلوص اکسیژن ۹۳٪ فراهم می‌کنند، درحالی‌که درصد خلوص کپسول اکسیژن در ابتدای استفاده حدود ۹۹٪ است و با کاهش فشار به‌تدریج کیفیت آن افت میکند. این تفاوت در کاربری طولانی‌مدت اهمیت ویژه‌ای دارد؛ زیرا بیماران نیازمند دریافت پیوسته اکسیژن در سطحی پایدار هستند.
وزن، ابعاد و قابلیت جابه‌جایی
کپسول‌های اکسیژن، به‌ویژه در ظرفیت‌های بزرگ، وزنی بسیار بالا دارند و جابه‌جایی آن‌ها برای کاربران خانگی دشوار است. در مقابل، اکسیژن ساز خانگی اگرچه وزن نسبتاً کمتری دارد، به‌دلیل وجود چرخ یا قرار گرفتن در کیف‌های پرتابل، آسان‌تر حمل میشود. بااینحال، اکسیژنساز به‌دلیل نداشتن نیاز به شارژ، نیاز به حمل‌ونقل مداوم ندارد و در محل مشخصی در خانه قرار می‌گیرد.
نیاز به منبع برق یا شارژ مجدد
اکسیژن‌سازها به منبع برق دائمی وابسته هستند و در مدل‌های پیشرفته، باتری پشتیبان برای استفاده در زمان قطعی برق یا هنگام سفر تعبیه شده است. در مقابل، کپسول اکسیژن به شارژ دوره‌ای نیاز دارد و مصرف‌کنندگان باید بدانند که هزینه شارژ کپسول اکسیژن چقدر است تا بتوانند برآورد دقیقی از مخارج ماهانه داشته باشند.
این هزینه با توجه به ظرفیت کپسول و دفعات استفاده متغیر است. بااینحال، تفاوت دستگاه اکسیژن ساز و کپسول اکسیژن در اینجاست که اکسیژنساز توانایی تولید پیوسته را دارد؛ اما کپسول حجم محدودی دارد و باید به صورت مدون شارژ شود.
یارادرمان بهعنوان مرکز تخصصی تجهیزات پزشکی، هر دو گزینه را در اختیار بیماران قرار می‌دهد تا امکان انتخاب متناسب با نیاز و شرایط آن‌ها فراهم باشد. می‌توانید برای مشاوره رایگان یا ثبت سفارش همین حالا با یارادرمان تماس بگیرید.
هزینه‌های خرید، اجاره و نگهداری کپسول و دستگاه اکسیژنساز
در مقایسه و بررسی تفاوت اکسیژن ساز و کپسول اکسیژن، باید به مسئله مهم هزینه‌ها پرداخته شود. برای بسیاری از بیماران و خانواده‌ها، تصمیم‌گیری نهایی بیشتر براساس توان مالی و شیوه تأمین تجهیزات صورت می‌گیرد. در ادامه جزئیات قیمت اولیه، اجاره و مخارج مصرف ماهانه مقایسه خواهد شد.
قیمت اولیه دستگاه‌ها
هزینه اولیه تجهیزات اکسیژن‌رسانی به‌طور مستقیم بر انتخاب بیماران اثر می‌گذارد. در بازار داخلی، اکسیژن‌سازهای خانگی با ظرفیت ۵ تا ۱۰ لیتر بسته به برند، خدمات پس‌ازفروش و امکانات جانبی، در بازه‌ای بین ۲۵ تا ۶۰ میلیون تومان عرضه می‌شوند. بااینحال، هزینه‌های نگهداری اکسیژن ساز به‌مراتب کمتر از کپسول اکسیژن است. این موضوع در شرایطی که بیماران به‌دنبال خرید اکسیژن ساز خانگی برای استفاده طولانی‌مدت باشند باید به‌طور جدی مورد توجه قرار بگیرد.
در مقابل، کپسول‌های اکسیژن با ظرفیت‌های متداول ۱۰ و ۴۰ لیتری هزینه اولیه کمتری دارند. قیمت تقریبی یک کپسول ۱۰ لیتری در حدود 3 تا 6 میلیون تومان و کپسول ۴۰ لیتری بین 10 تا ۱۸ میلیون تومان برآورد میشود. اگرچه این گزینه در ابتدا مقرون‌به‌صرفه‌تر است؛ اما نیاز مکرر به شارژ و حمل‌ونقل می‌تواند هزینه‌های جانبی قابل‌توجهی به‌همراه داشته باشد.
اگر هنوز برایتان سوال است که اکسیژن ساز خانگی چند لیتری با توجه به بودجه شما مناسب است، باید بگوییم برای کاهش این هزینه‌ها، یارادرمان امکان اجاره انواع تجهیزات تنفسی را فراهم کرده است. جزئیات هزینه اجاره این تجهیزات به‌صورت زیر است:
- اجاره ماهانه دستگاه اکسیژنساز 5 لیتری: 3 میلیون و 200 هزار تومان؛
- اجاره ماهانه دستگاه اکسیژنساز 10 لیتری: 5 میلیون تومان؛
- اجاره ماهانه کپسول اکسیژن 10 لیتری: ۱ میلیون تومان؛
- اجاره ماهانه کپسول اکسیژن 40 لیتری: 2 میلیون و 400 هزار تومان.
هزینه مصرف ماهانه (برق vs شارژ)
یک دستگاه اکسیژنساز ۵ لیتری به‌طور متوسط روزانه ۳۰۰ تا ۴۰۰ وات برق مصرف میکند که در محاسبه ماهانه، این مصرف معادل ۸۰ تا ۱۰۰ کیلووات‌ساعت خواهد بود. در مقابل، کپسول‌های اکسیژن نیازمند شارژ مداوم هستند و اصلی‌ترین سوالات بیماران این است که هزینه شارژ کپسول اکسیژن چقدر است؟
بسته به حجم و مرکز ارائه‌دهنده خدمات، شارژ یک کپسول ۱۰ لیتری حدود 200 تا 350 هزار تومان و کپسول ۴۰ لیتری حدود 500 تا 700 هزار تومان برآورد میشود.علاوه‌براین، باید هزینه حمل و جابه‌جایی کپسول‌ها به مراکز شارژ نیز در نظر گرفته شود که می‌تواند به‌ویژه در شهرهای بزرگ هزینه قابل‌توجهی داشته باشد.
سوال دیگری که مطرح است این است که کپسول اکسیژن را هر چند وقت یک‌بار باید شارژ کرد؟ پاسخ این سوال بسته به میزان مصرف روزانه متغیر است و متناسب با وخامت حال بیمار و میزان نیاز او به اکسیژن بازه شارژ کپسول کوتاه‌تر است.
مزایا و معایب استفاده از کپسول و دستگاه اکسیژن ساز در شرایط واقعی
گام بعدی بررسی کارایی این تجهیزات در شرایط واقعی زندگی بیماران است. در این بخش تجربه بیماران خانگی و اورژانسی در نظر گرفته شده است تا مشخص شود کدام گزینه در عمل پاسخ‌گویی بهتری دارد.
مصرف مداوم خانگی طولانی‌مدت
برای بیمارانی که به‌دلیل COPD یا پیامدهای طولانی‌مدت کووید به اکسیژن‌درمانی مداوم نیاز دارند، انتخاب صحیح بین این دو گزینه اهمیت بیشتری می‌یابد. پرسش اصلی بسیاری از خانواده‌ها این است که برای بیمار COPD اکسیژن ساز بهتر است یا کپسول؟ در پاسخ می‌توان گفت که اکسیژنساز در این شرایط مزایای زیادی دارد. خلوص اکسیژن در محدوده ثابت باقی می‌ماند، دستگاه به‌طور پیوسته در دسترس است و نیازی به شارژ وجود ندارد.
نقطه ضعف آن، وابستگی به برق و هزینه انرژی است. در مقابل، کپسول اکسیژن مزایای خاصی مانند خلوص بالا و آماده‌به‌کار بودن فوری را دارد؛ اما نیاز به شارژ و محدودیت ظرفیت، می‌تواند برای استفاده طولانی مدت مشکلات جدی ایجاد کند.
کاربرد اورژانسی و قطع برق
یکی از محدودیت‌های اصلی اکسیژنساز، قطع دسترسی در زمان قطعی برق است. در چنین شرایطی، بیماران ممکن است با خطر جدی مواجه شوند و نیاز است از کپسول اکسیژن بهعنوان دستگاه پشتیبان استفاده شود. مخصوصاً در شرایط فعلی قطعی برق، پرسشی که بیماران مطرح می‌کنند این است که اکسیژن ساز ۵ لیتری بهتر است یا کپسول؟
در پاسخ می‌توان گفت که اکسیژنساز برای استفاده روزمره کارآمدتر است؛ اما در شرایط اورژانسی مانند قطعی برق یا در سفر، کپسول گزینه قابل‌اتکاتری محسوب میشود. به طور کلی در مقایسه مزایا و معایب اکسیژن ساز قابل حمل نسبت به کپسول، دستگاه‌های قابلحمل انعطاف‌پذیری بیشتری دارند؛ اما همچنان محدودیت ظرفیت و هزینه‌های جانبی را باید در نظر گرفت.
راهنمای انتخاب میان کپسول و اکسیژن ساز براساس وضعیت بیمار
در بررسی تفاوت اکسیژن ساز و کپسول اکسیژن، آخرین پرسش این است که برای هر بیمار کدام گزینه مناسبتر است. این انتخاب وابسته به شاخص‌های بالینی، سبک زندگی و محدودیت‌های محیطی است. در ادامه، این معیارها به‌صورت دقیق بررسی خواهد شد تا فرایند تصمیم‌گیری برای بیماران و خانواده‌ها روشن‌تر شود.
شاخص‌های بالینی (SpO₂، دبی موردنیاز)
در تصمیم‌گیری بالینی، نخستین معیار SpO₂ یا همان سطح اشباع اکسیژن خون است. به‌طورکلی، بیمارانی که SpO₂ کمتر از ۸۸٪ دارند نیازمند استفاده از دستگاه‌های کمکی هستند. همچنین محدوده دبی موردنیاز اغلب بیماران بین ۱ تا ۵ لیتر در دقیقه است که همین عدد می‌تواند تعیین کند که کپسول اکسیژن یا اکسیژن ساز پاسخ‌گوی نیاز خواهد بود یا نه. برای نمونه، بیمارانی با COPD و SpO₂ پایین‌تر از ۸۸٪ در شرایط استراحت، به‌طور معمول از اکسیژنساز خانگی استفاده می‌کنند.
سبک زندگی و محدودیت‌های محیطی
بیمارانی که بستری نیستند و به فعالیت روزمره خود ادامه می‌دهند، باید به وزن و قابلیت حمل دستگاه توجه ویژه داشته باشند. در پاسخ به این سوال که اکسیژن ساز ۵ لیتری بهتر است یا کپسول می‌توان گفت که کپسول قابلحمل بهترین گزینه است.
مورد دیگری که مطرح میشود این است که برای سفر زمینی یا هوایی کدام گزینه مناسبتر است؟ در پاسخ می‌توان گفت که اکسیژنساز وابسته به برق بوده و در سفرهای طولانی مخصوصاً سفرهای هوایی امکان استفاده از این دستگاه وجود ندارد. در مقابل، کپسول نیاز به شارژ دارد؛ اما می‌توان از آن در همه‌جا استفاده کرد. مسئله آرامش بیمار نیز باید در نظر گرفته شود؛ صدای کمپرسور اکسیژنساز ممکن است آزاردهنده باشد و آرامش اعضای خانواده و بیمار را به مخاطره بیندازد.
برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد انواع برندهای کپسول اکسیژن و انتخاب راحت تر می توانید مقاله بهترین مارک کپسول اکسیژن را نیز مطالعه کنید.
سخن پایانی
در بررسی تفاوت اکسیژن ساز و کپسول اکسیژن ابعاد اقتصادی، سبک زندگی و شاخص‌های پزشکی باید در تصمیم‌گیری در نظر گرفته شوند. هیچ یک از این دو ابزار مطلقاً بر دیگری برتری ندارد؛ بلکه انتخاب باید متناسب با وضعیت بالینی و شرایط زندگی بیمار انجام شود. برای انتخاب آگاهانه می‌توانید از خدمات تخصصی یارادرمان بهره بگیرید.
در وب‌سایت این مجموعه علاوه‌بر مشاهده قیمت و اجاره اکسیژن ساز / کپسول، امکان مشاوره رایگان با کارشناس یارادرمان نیز فراهم شده است. همچنین خدماتی نظیر تزریقات در منزل و نمونه‌گیری آزمایشات پاتوبیولوژی و حتی ویزیت انواع متخصص در منزل از دیگر سرویس‌های تکمیلی این مجموعه محسوب میشود. همین حالا با کارشناسان این مجموعه به شماره 02144003544 تماس بگیرید و خدمت موردنظر خود را در کوتاه‌ترین زمان ممکن درب منزل خود تحویل بگیرید.
پرسش‌های متداول
-
چه زمانی کپسول اکسیژن نسبت به اکسیژن ساز برتری دارد؟
کپسول در شرایط اورژانسی، قطع برق یا هنگام سفر برتری دارد؛ چون بدون وابستگی به منبع انرژی کار میکند و اکسیژن خالص در اختیار بیمار قرار می‌دهد، هرچند محدودیت اصلی آن نیاز به شارژ دوره‌ای است.
-
آیا اکسیژن ساز در قطع برق آسیب میبیند؟
خیر، دستگاه آسیب نمیبیند؛ اما در نبود برق متوقف میشود. برای رفع این مشکل، استفاده از باتری پشتیبان یا داشتن یک کپسول اکسیژن بهعنوان ابزار جایگزین ضروری است تا بیمار در شرایط بحرانی بدون اکسیژن نماند.
-
کپسول اکسیژن را هر چند وقت یک‌بار باید شارژ کرد؟
بستگی به ظرفیت و میزان مصرف دارد. برخی از بیماران نیاز به مصرف مداوم دارند، درحالی‌که برخی دیگر تنها یک الی دو ساعت نیاز به اکسیژن‌تراپی پیدا می‌کنند. این بازه می تواند بین 3 الی 4 روز تا یک ماه بسته به نیاز بیمار متغییر باشد.
-
برای سفر زمینی یا هوایی کدام گزینه مناسبتر است؟
در سفرهای کوتاه، کپسول قابلحمل ایمنتر است؛ زیرا بدون نیاز به برق عمل میکند. بااینحال، در سفرهای طولانی یا استفاده مستمر، اکسیژنساز پرتابل انتخاب بهتری است.
