علت باد معده زیاد چیست؟ | 10 درمان خانگی باد شکم زیاد

باد معده یکی از پدیده‌های طبیعی بدن است که تقریباً همه افراد با آن مواجه می‌شوند. مصرف غذاهایی مثل بروکلی یا بلعیدن هوا هنگام غذاخوردن می‌تواند موجب افزایش این پدیده شود. برخی مشکلات سلامتی، مانند بیماری سلیاک، نیز ممکن است باعث تولید بیش‌ازحد گاز در سیستم گوارشی شوند. باد معده به‌دلیل تجمع گاز در دستگاه گوارش رخ می‌دهد و بخشی از عملکرد طبیعی بدن است. این گاز معمولاً از اکسیژن، نیتروژن، هیدروژن، دی‌اکسیدکربن و گاهی متان تشکیل شده است. به‌طور متوسط، افراد روزانه بین 13 تا 21 بار باد معده را تجربه می‌کنند. برخی از بیماری‌ها مانند سندرم روده تحریک‌پذیر، سلیاک و گاستروپارزی ممکن است باعث افزایش تولید گاز شوند. در این مقاله به بررسی علت باد معده زیاد و همچنین درمان‌های خانگی مؤثر برای کاهش این مشکل پرداخته‌ایم. با ما همراه باشید.

علت باد معده زیاد چیست؟

باد معده معمولاً به دو دلیل اصلی جمع می‌شود: بلعیدن هوا و فرایندهای گوارشی در دستگاه گوارش. بلعیدن هوا (aerophagia) در هنگام غذاخوردن یا نوشیدن می‌تواند موجب جمع‌شدن اکسیژن و نیتروژن در دستگاه گوارش شود. همچنین زمانی که بدن غذا را هضم می‌کند، گازهایی مانند هیدروژن، متان و دی‌اکسیدکربن نیز در دستگاه گوارش تجمع می‌یابند. هر یک از این روش‌ها می‌توانند موجب باد معده شوند. به گفته سایت betterhealth درباره علت نفخ زیاد:

Excessive flatulence can be caused by lactose intolerance, certain foods or a sudden switch to a high-fibre diet. Flatulence can be a symptom of some digestive system disorders, including irritable bowel syndrome.

نفخ بیش از حد می تواند ناشی از عدم تحمل لاکتوز، برخی غذاها یا تغییر ناگهانی رژیم غذایی با فیبر بالا باشد. نفخ شکم می تواند نشانه برخی از اختلالات دستگاه گوارش از جمله سندرم روده تحریک پذیر باشد.

اکنون در ادامه، همۀ عوامل علت باد معده زیاد را بررسی می‌کنیم:

بلعیدن هوا

بلعیدن هوا در طول روز به‌طور طبیعی هنگام خوردن یا نوشیدن رخ می‌دهد؛ اما اگر هوا بیش‌ازحد بلعیده شود، می‌تواند منجر به باد معده بیش‌ازحد شود. عواملی که باعث بلعیدن بیشتر هوا می‌شوند عبارت‌ اند از: جویدن آدامس، کشیدن سیگار، استفاده از دندان مصنوعی شل، مکیدن اشیایی مانند درپوش قلم، نوشیدن نوشیدنی‌های گازدار و خوردن یا نوشیدن با سرعت زیاد. بلعیدن هوا عمده‌ ترین دلیل باد معده زیاد است. خوب است بدانید که انجام تنفس صحیح یکی از راههای درمان سکسکه نیز می باشد.

انتخاب‌های غذایی

غذاها نیز می‌توانند علت گاز معده زیاد باشند. کربوهیدرات‌ها به‌ویژه به‌دلیل تولید گاز شناخته‌شده‌اند، درحالی‌که پروتئین‌ها و چربی‌ها معمولاً کمتر گاز تولید می‌کنند؛ اما برخی از پروتئین‌ها می‌توانند بوی گاز را تندتر کنند. غذاهایی مانند لوبیا، کلم، کلم بروکلی، غلات کامل، مارچوبه، شیر و محصولات لبنی، پیاز، گلابی، آرتیشو، گندم، سبوس جو، نخود، سیب‌زمینی، ذرت، کشمش، عدس، آلو، سیب و غذاهای حاوی فروکتوز یا سوربیتول می‌توانند باعث افزایش گاز شوند. این غذاها به‌دلیل داشتن قندها، نشاسته‌ها و فیبرهایی که به‌طور کامل هضم نمی‌شوند به روده بزرگ می‌رسند، جایی که باکتری‌ها آن‌ها را تجزیه و گاز آزاد می‌کنند. برخی از این غذاها هضم طولانی‌تری دارند و موجب بوی ناخوشایند باد معده می‌شوند.

غذاهای حاوی کربوهیدرات‌های پیچیده مانند لوبیا و عدس برای بدن انسان سخت‌تر هضم می‌شوند. هنگامی که این کربوهیدرات‌های پیچیده به روده پایین می‌رسند، باکتری‌ها از آن‌ها تغذیه و گاز تولید می‌کنند. همچنین، افرادی که به لاکتوز یا گلوتن حساسیت دارند (مانند بیماری سلیاک)، با مصرف محصولات لبنی یا گندم ممکن است باد معده زیادی داشته باشند؛ بنابراین این غذاها می‌توانند علت گوزهای زیاد باشند.

بیماری‌های زمینه‌ای

اگر رژیم غذایی شما حاوی مقدار زیادی کربوهیدرات یا قند نیست و شما بیش‌ازحد هوا نمی‌بلعید، ممکن است علت باد معده ناشی از یک بیماری زمینه‌ای باشد. بیماری‌هایی مانند یبوست، گاستروانتریت، تحمل‌نکردن مواد غذایی (مانند عدم تحمل لاکتوز)، سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS)، بیماری کرون، سلیاک، دیابت، اختلالات خوردن، کولیت اولسراتیو، سندرم دامپینگ، بیماری رفلاکس معده به مری (GERD)، پانکراتیت خودایمنی و زخم‌های پپتیک می‌توانند باعث باد معده زیاد شوند.

برخی شرایط سلامتی که می‌توانند باد معده را تشدید کنند

بیماری‌هایی مانند کرون، کولیت اولسراتیو، دیورتیکولیت و رشد بیش‌ازحد باکتری‌های روده کوچک (SIBO) می‌توانند علت باد معده زیاد باشند یا باعث تشدید باد معده شوند. عفونت‌های گوارشی مانند گاستروانتریت و مسمومیت‌های غذایی نیز می‌توانند تجمع گاز ایجاد کنند. یبوست نیز می‌تواند دفع گاز را دشوار کنند و منجر به تجمع بیشتر آن شود. مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها، ملین‌ها و برخی داروهای دیگر مانند NSAIDها و استاتین‌ها نیز می‌توانند موجب ایجاد باد معده شوند.

برای رفع یبوست شدید می توانید از خدمات تنقیه در منزل ما استفاده نمائید.

سایر شرایط پزشکی و داروها

عوامل دیگری مانند بارداری، فتق، پانکراتیت، بیماری هیرشپرونگ، سندرم پیش‌از قاعدگی و اندومتریوز نیز می‌توانند علت باد معده زیاد باشند. استرس نیز می‌تواند بر عملکرد دستگاه گوارش تأثیر بگذارد و منجر به افزایش باد معده و نفخ شود. علاوه‌براین، عواملی مانند سریع غذاخوردن، نوشیدن با نی، جویدن آدامس، مکیدن آب‌نبات و سیگارکشیدن نیز می‌توانند باعث بلعیدن بیشتر هوا و درنتیجه افزایش گاز معده شوند. همچنین، برخی داروها و مکمل‌ها مانند آنتی‌اسیدها، داروهای ضداسهال، مسکن‌های اوپیوئیدی، مکمل‌های فیبر و آهن، داروهای ضدقارچ و برخی ملین‌ها می‌توانند باعث ایجاد گاز، نفخ و باد معده شوند. در صورت نگرانی از تأثیر داروها بر افزایش باد معده، مشورت با پزشک و در برخی از موارد انجام سونوگرافی شکم و لگن توصیه می‌شود.

به نقل از سایت  www.medicalnewstoday.com   برای درمان باد معده راههای زیر مفید است:

Tips to stop farting or passing gas include eating slowly, avoiding gum, and limiting the intake of fizzy drinks. However, excessive flatulence may be a sign of an underlying condition that needs medical attention.

نکاتی برای جلوگیری از گاز معده یا دفع گاز شامل خوردن آرام، پرهیز از آدامس جویدن و محدود کردن مصرف نوشیدنی‌های گازدار است. با این حال، نفخ زیاد ممکن است نشانه‌ای از یک مشکل زمینه‌ای باشد که به توجه پزشکی نیاز دارد.

درمان باد معده زیاد

اگر باد معده بیش‌ازحد باعث ایجاد درد، ناراحتی یا اختلال در فعالیت‌های روزانه شما شود و تغییرات رژیم غذایی و روش‌های خانگی تأثیر کافی نداشته باشند، مراجعه به پزشک ضروری است. درصورتی‌که باد معده بیش‌ازحد با علائمی مانند درد و نفخ شکمی مداوم، اسهال یا یبوست مکرر، کاهش وزن غیرمنتظره، ناتوانی در کنترل مدفوع، وجود خون در مدفوع یا علائم عفونت (مانند تب بالا، استفراغ، لرز و درد در مفاصل یا عضلات) همراه باشد، باید سریعاً به پزشک مراجعه کنید. همچنین، اگر گاز بیش‌ازحد، بوی بسیار بد یا علائم دیگری که به مشکلات گوارشی اشاره دارند، دارید، بهتر است از مشاوره پزشکی بهره‌مند شوید.

برای درمان باد معده زیاد، تغییرات در سبک زندگی و رژیم غذایی اغلب مؤثر هستند. کاهش یا حذف مصرف غذاهایی که باعث تولید گاز می‌شوند، مانند لوبیا، کلم و محصولات لبنی، می‌تواند به کاهش باد معده کمک کند. همچنین، آرام‌تر غذاخوردن، اجتناب از نوشیدن نوشیدنی‌های گازدار و ترک عادات مانند جویدن آدامس یا کشیدن سیگار نیز می‌تواند مفید باشد. در مورد درمان خانگی باد شکم زیاد در ادامه مفصل صحبت خواهیم کرد؛ اما چه داروهایی علت باد معده زیاد را برطرف می‌کنند و در درمان گاز معده مؤثرند؟

داروهای بدون نسخه مانند بیسموت ساب‌سیلیسیلات (Pepto-Bismol) و سیمیتیکون (Gas-X, Phazyme) می‌توانند به تسکین باد معده کمک کنند. در مواردی که مشکل ناشی از بیماری‌های زمینه‌ای مانند IBS یا رشد بیش‌ازحد باکتری‌های روده کوچک است، داروهای تجویزی می‌توانند به درمان علت اصلی و کاهش باد معده کمک کنند. برای افرادی که به لاکتوز حساسیت دارند، مصرف مکمل لاکتاز می‌تواند به کاهش گاز هنگام مصرف محصولات لبنی کمک کند. همچنین، مکمل آلفا-گالاکتوزیداز (Beano) می‌تواند به هضم بهتر حبوبات و سبزیجات و کاهش گاز کمک کند.

پیش‌از اضافه‌کردن هرگونه دارو یا مکمل به رژیم غذایی، مشورت با پزشک یا متخصص تغذیه ضروری است تا از ایمنی و مناسب‌بودن آن برای شرایط شما اطمینان حاصل شود. برای این منظور می توانید از خدمات مشاوره تغذیه در منزل یارا درمان استفاده کنید.

درمان خانگی باد شکم زیاد

باد معده بیش‌ازحد معمولاً با تغییرات در سبک زندگی و رژیم غذایی قابل‌کنترل است. درمان‌های خانگی مؤثر برای رفع علت باد معده زیاد شامل موارد زیر است:

• ثبت غذاها و علائم: ثبت غذایی که مصرف می‌کنید می‌تواند به شما کمک کند تا متوجه شوید کدام غذاها باعث افزایش باد معده می‌شوند و علت باد معده زیاد در شما هستند. پس‌از شناسایی این غذاها، می‌توانید آن‌ها را کمتر مصرف کنید یا به‌طور کامل از رژیم غذایی حذف کنید.
• تعدیل رژیم غذایی: اگر رژیم غذایی شما حاوی مقدار زیادی کربوهیدرات‌های سخت‌هضم است، می‌توانید این مواد را با کربوهیدرات‌های آسان‌هضم مانند برنج و موز جایگزین کنید. مصرف غذاهایی مانند انگور، کاهو، گوجه‌فرنگی، برنج و تخم‌مرغ می‌تواند به کاهش تولید گاز کمک کند.
• مصرف وعده‌های کوچک‌تر و مکرر: مصرف پنج تا شش وعده کوچک در روز به‌جای سه وعده بزرگ می‌تواند به بهبود فرایند گوارش و کاهش باد معده کمک کند. همچنین، مصرف غذا با سرعت کم و جویدن کامل غذا نیز مهم است؛ زیرا هضم غذا از دهان آغاز می‌شود.
• جلوگیری از بلعیدن هوا: بلعیدن هوا می‌تواند باعث باد معده شود. برای کاهش بلعیدن هوا، بهتر است از مصرف آدامس، آب‌نبات‌های سخت، نوشیدن با نی و کشیدن سیگار خودداری کنید. همچنین، اطمینان از مناسب‌بودن دندان مصنوعی در صورت استفاده نیز می‌تواند به کاهش بلعیدن هوا کمک کند.
• مصرف آب کافی: مصرف آب به مقدار کافی به جلوگیری از یبوست و کاهش تولید گاز کمک می‌کند. آب‌رسانی مناسب به بدن باعث بهبود عملکرد گوارشی و جلوگیری از نفخ می‌شود.
• مصرف پروبیوتیک‌ها: پروبیوتیک‌ها مانند لاکتوباسیلوس و بیفیدوباکتریوم می‌توانند به بهبود فرایند گوارش و کاهش تولید گاز کمک کنند. این پروبیوتیک‌ها را می‌توان از مکمل‌های بدون نسخه یا مواد غذایی تخمیری مانند ماست و کلم ترش به دست آورد. مصرف پروبیوتیک ها یکی از راههای درمان سریع یبوست در منزل نیز است.
• استفاده از پد زغال: در برخی موارد، استفاده از پدهای حاوی زغال که داخل لباس زیر قرار می‌گیرند می‌تواند به کاهش بوی ناخوشایند باد معده کمک کند؛ اما این روش علت باد معده زیاد را مرتفع نمی‌کند.
• اصلاح وضعیت نشستن: نشستن به‌صورت صاف و ایستاده می‌تواند به بدن کمک کند تا گاز اضافی را آزاد کند و از تجمع آن جلوگیری شود.
• استفاده از پد گرمایی: قراردادن پد گرمایی یا بطری آب گرم بر روی شکم می‌تواند به کاهش درد و گرفتگی‌های ناشی از گاز کمک کند.
• مصرف زنجبیل: زنجبیل به‌دلیل تأثیرات مثبت بر فرایند گوارش شناخته شده است. مصرف زنجبیل می‌تواند به بهبود هضم و کاهش باد معده و نفخ کمک کند. همچنین زنجبیل یکی از راههای موثر در درمان گلو درد در منزل نیز می باشد.

• چای نعناع: مصرف چای نعناع نیز می‌تواند به تسکین علائم باد معده کمک کند. نعناع به‌دلیل خواص ضداسپاسم خود می‌تواند به کاهش گرفتگی‌ها و دردهای شکمی کمک کند.
• انتخاب لبنیات کم‌لاکتوز: مصرف محصولات لبنی کم‌لاکتوز یا حذف کامل لبنیات از رژیم غذایی در صورت حساسیت به لاکتوز می‌تواند به کاهش علائم باد معده کمک کند.
• انتخاب حبوبات تخمیری: انتخاب حبوباتی که پیش‌از پخت تخمیر شده‌اند، می‌تواند به کاهش فیبر محلول و بهبود هضم کمک کند و درنتیجه میزان گاز تولیدی را کاهش دهد.
• ورزش منظم: ورزش‌کردن به بهبود عملکرد دستگاه گوارش کمک می‌کند و می‌تواند از تجمع گاز و نفخ جلوگیری کند. فعالیت‌های بدنی مانند پیاده‌روی می‌توانند به حرکت بهتر غذا در دستگاه گوارش و کاهش تولید گاز کمک کنند.

این روش‌های خانگی می‌توانند به رفع علت باد معده زیاد و کاهش باد معده و بهبود کیفیت زندگی شما کمک کنند. بااین‌حال، در صورت ادامه یافتن علائم، مراجعه به پزشک ضروری است تا علت‌های زمینه‌ای تشخیص داده و درمان مناسب تجویز شود.

سخن پایانی

باد معده بیش‌ازحد می‌تواند یک مشکل ناراحت‌کننده و گاهی اوقات مایه شرمندگی باشد؛ اما در بیشتر موارد با تغییرات ساده در سبک زندگی و رژیم غذایی می‌توان آن را کنترل کرد. شناخت عوامل محرک، اصلاح رژیم غذایی و ایجاد تغییرات مثبت در سبک زندگی می‌تواند به کاهش این مشکل و رفع علت باد معده زیاد کمک کند. اگر با وجود این تغییرات همچنان از باد معده زیاد رنج می‌برید، حتماً به پزشک مراجعه کنید تا مشکلات زمینه‌ای احتمالی شناسایی و درمان شوند. به یاد داشته باشید که بدن هر فردی متفاوت است و آنچه برای یک نفر مؤثر است ممکن است برای دیگران کارساز نباشد؛ بنابراین توصیه می‌شود با آزمون و خطا، راهکارهای مناسب برای بدن خود را پیدا کنید. در نهایت، حفظ آرامش و توجه به سلامتی گوارش از اهمیت بسیاری برخوردار است و می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی شما کمک کند. در صورتی که می خواهید اطلاعات بیشتری در مورد مطالب مرتبط با این موضوع بدانید، مقاله علت اسهال نوزاد را نیز مطالعه نمایید.

سوالات متداول

1- باد معده زیاد نشانه چیست؟

باد معده زیاد می تواند نشان از بلعیدن هوا که ناشی از جویدن آدامس، کشیدن سیگار، استفاده از دندان مصنوعی شل، مکیدن اشیایی مانند درپوش قلم، نوشیدن نوشیدنی‌های گازدار و خوردن یا نوشیدن با سرعت زیاد می باشد و یا مصرف غذاهایی مانند لوبیا، کلم، کلم بروکلی، غلات کامل، مارچوبه، شیر و محصولات لبنی. همچنین می تواند نشان از یک بیماری زمینه ای مانند یبوست، گاستروانتریت و سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS) باشد.

2- بهترین درمان خانگی نفخ معده چیست؟

مصرف آب کافی، مصرف پروبیوتیک‌ها، قراردادن پد گرمایی یا بطری آب گرم بر روی شکم، مصرف زنجبیل و چای نعناع، ورزش منظم و انتخاب لبنیات کم‌لاکتوز چند راه درمان خانگی نفخ معده محسوب می شوند.

3- چه عواملی باعث نفخ و گاز معده می‌شوند؟

نفخ و گاز معده می‌تواند به دلایل مختلفی مانند مصرف غذاهای نفاخ (مانند حبوبات، کلم، و پیاز)، بلع هوا هنگام خوردن یا نوشیدن، یا مشکلات گوارشی مانند عدم تحمل لاکتوز یا سندرم روده تحریک‌پذیر ایجاد شود.

4- چطور می‌توانم از نفخ و گاز معده جلوگیری کنم؟

برای کاهش نفخ و گاز معده، بهتر است از غذاهای نفاخ پرهیز کنید، وعده‌های غذایی کوچکتر و منظم‌تری داشته باشید و از نوشیدنی‌های گازدار اجتناب کنید. همچنین مصرف پروبیوتیک‌ها می‌تواند به بهبود هضم و کاهش گاز کمک کند.