بسیاری از افرادی که برای مدت‌های طولانی در بستر می‌مانند، به‌دلیل فشار مداوم بر نقاطی از بدن‌شان ممکن است دچار زخم بستر شوند. در این میان، استفاده از روغنهای گیاهی یکی از راهکارهای پیشنهادی برای پیشگیری و حتی کمک به کنترل زخم بستر است. روغنهای طبیعی با خواص ضدالتهابی، آنتی‌باکتریال و نرم‌کننده میتوانند به بهبود جریان خون موضعی، لطافت پوست و جلوگیری از خشک‌شدن بیش از حد آن کمک کنند؛ اما پرسش اصلی این است که بهترین روغن برای جلوگیری از زخم بستر چیست؟ در ادامه، ضمن معرفی چند روغن گیاهی مطرح و مرور ویژگی‌هایشان، سعی می‌کنیم درک بهتری از مکانیزم اثر هرکدام بر پوست و بافت‌های زیرین داشته باشیم تا شما بتوانید با آگاهی بیشتر از این روغن‌ها به‌شکلی ایمن و مؤثر در درمان زخم بستر استفاده کنید.
بهترین روغن برای جلوگیری از زخم بستر
در پاسخ به این پرسش که بهترین روغن برای جلوگیری از زخم بستر کدام است، باید گفت که نمی‌توان به این موضوع به‌شکل تک‌بُعدی نگاه کرد؛ پس هیچ پاسخ قطعی برای آن وجود ندارد؛ چون هر روغنی با ترکیبات خاص خودش میتواند تأثیر مثبتی بر سلامت پوست داشته باشد. نکته کلیدی آن است که روغن انتخابی شما بتواند رطوبت پوست را حفظ از خشک و شکننده‌شدن پوست ممانعت و از رشد باکتری‌های مضر جلوگیری کند.
ضمن اینکه برخی روغن‌ها دارای خواص ضدالتهابی قوی و برخی دیگر دارای مواد ضدمیکروبی قدرتمند هستند؛ مثلاً روغن زیتون با داشتن اسیدهای چرب مفید به نرمی و آب‌رسانی پوست کمک می‌کند درحالی‌که روغن آویشن به‌دلیل خواص ضدباکتری قوی خود مشهور است. همچنین روغن‌هایی مانند بابونه یا اسطوخودوس را به‌خاطر خواص ضدالتهابی و تسکین‌دهنده درد می‌شناسیم؛ درنتیجه، انتخاب بهترین روغن بستگی به نیازهای شخصی، وضعیت پوست و اولویت‌های درمانی فرد بیمار دارد و اغلب، ترکیب چند روغن با هم میتوانند کارایی بیشتری داشته باشند.
علاوه بر روغنهای گیاهی که میتوانند به پیشگیری از زخم بستر کمک کنند، برخی پمادهای تخصصی نیز وجود دارند که به تسریع روند بهبود زخم‌های ایجادشده کمک می‌کنند. در مقاله بهترین پماد برای زخم بستر، به بررسی موثرترین پمادهای موجود پرداخته‌ایم.
روغن زیتون برای زخم بستر
اما بلاشک، انتخاب بهترین روغن برای جلوگیری از زخم بستر را باید با روغن زیتون آغاز کنیم که تاکنون تحقیقات زیادی بر روی آن صورت گرفته است. روغن زیتون از دیرباز در طب سنتی برای حفظ سلامت پوست و درمان جراحت‌های سطحی به کار می‌رفته است. این روغن سرشار از اسیدهای چرب غیراشباع به‌خصوص اسید اولئیک است که قابلیت مرطوبکنندگی بالایی دارد. مطالعات نشان داده‌اند که اسیدهای چرب موجود در روغن زیتون قادرند از خشکی و ترک‌خوردگی پوست جلوگیری کنند و آن را الاستیک نگه دارند.
همچنین مواد آنتی‌اکسیدانی این روغن (مثل ویتامین E) میتوانند به کاهش التهاب در ناحیه تحت فشار کمک کنند. علاوه‌براین، برخی پژوهش‌ها حاکی از آن است که افزودن مقدار متعادلی از روغن زیتون به رژیم غذایی بیمارانی که در معرض زخم بستر قرار دارند، احتمال بروز زخم را کم می‌کند؛ اما در استفاده موضعی، کافی است روزی یک تا دو مرتبه مقدار اندکی روغن زیتون را با حرکات آرام روی ناحیه حساس پوست خود ماساژ بدهید تا آن قسمت از پوستتان نرم بماند و جریان خون موضعی در آن بهبود بیاید. بااین‌حال، لازم است در صورت وجود زخم‌های باز یا عفونت‌دار، پیش‌از استفاده حتماً از پزشک مشاوره بگیرید.
روغن آویشن برای زخم بستر
آویشن گیاهی با عطر تند و خواص ضدمیکروبی قوی است. روغن این گیاه که از برگ‌ها و گل‌های آن استخراج می‌شود، طبق پژوهش‌ها قابلیت ازبین‌بردن باکتری‌های شایعی نظیر استافیلوکوکوس اورئوس را دارد. اگر فردی دچار زخم بستر یا ریسک ابتلا به آن باشد، باکتری‌ها میتوانند در ناحیه مورد فشار تکثیر پیدا کنند و زخم را عفونی سازند. استفاده از روغن آویشن به‌صورت رقیق‌شده روی پوست، میتواند باکتری‌ها را مهار و روند بهبودی را تسریع کند.
ضمن آنکه عطر آویشن حس تازگی می‌دهد و برای برخی بیماران خوشایند است. البته چون روغن آویشن بسیار قوی است، باید حتماً آن را با روغن حامل (مانند روغن زیتون، نارگیل یا بادام) ترکیب کنید تا پوست حساس دچار تحریک نشود. همچنین پیش‌از مصرف این مورد از لیست بهترین روغن برای جلوگیری از زخم بستر، بهتر است آن را بر روی بخش کوچکی از پوست بیمار تست کنید (یک تست حساسیت کوچک انجام بدهید).
روغن بابونه برای زخم بستر
بابونه به خواص ضدالتهابی، ضددرد و آرامش‌بخشی مشهور است. روغن استخراج‌شده از بابونه حاوی ترکیباتی مانند کامازولن و آلفا بیسابولول است که در کاهش التهاب و کمک به بازسازی بافت‌های آسیب‌دیده مفیدند. در موارد مستعد زخم بستر، ماساژ ملایم پوست با روغن بابونه میتواند تنش و قرمزی پوست را کم و حس آرامش زیادی را برای بیمار فراهم کند.
برخی تحقیقات نشان داده‌اند که استفاده از عصاره بابونه در زخم‌های سطحی و سوختگی‌ها، روند ترمیم این نوع زخم‌ها را سریع‌تر می‌کند. همچنین بابونه میتواند درد موضعی را کم کند. اگر بیمار احساس درد یا سوزش در ناحیه تحت فشار دارد، چند قطره روغن بابونه در روغن حامل حل کنید و به‌آرامی آن ناحیه را ماساژ بدهید. این کار نه‌تنها از خشک‌شدن پوست جلوگیری می‌کند، بلکه با تسکین درد، بیمار را ترغیب می‌کند که جابه‌جایی‌های لازم را بهتر انجام بدهد و فشار طولانی بر یک نقطه از بدنش وارد نشود.
به نقل از سایت spandidos-publications.com :
Chamomile preparations are commonly used for many human ailments, including hay fever, inflammation, muscle spasms, menstrual disorders, insomnia, ulcers, wounds, gastrointestinal disorders, rheumatic pain and hemorrhoids.
فرآورده‌های بابونه معمولاً برای بسیاری از بیماری‌های انسان از جمله تب یونجه، التهاب، اسپاسم عضلانی، اختلالات قاعدگی، بی‌خوابی، زخم‌ها، زخم‌ها، اختلالات گوارشی، دردهای روماتیسمی و هموروئید استفاده می‌شوند.
روغن اسطوخودوس برای زخم بستر
روغن اسطوخودوس (لاوندر) به‌دلیل عطر خوشایند و خواص ضدالتهابی‌اش موردتوجه مردم و محققان قرار گرفته است. شواهد نشان می‌دهند که اسطوخودوس میتواند در تسریع بازسازی بافت‌ها نقش داشته باشد و تولید بافت گرانوله را در زخم‌ها افزایش دهد؛ مثلاً همان‌طور که می‌دانید، فشار مداوم روی پوست، علاوه‌بر درد، میتواند باعث التهاب موضعی شود؛ و اسطوخودوس با اثر آرام‌بخشی بر اعصاب محیطی، ضمن کاهش درد، استرس بیمار را هم کاهش می‌دهد و خواب بهتری را برای او فراهم می‌کند.
برای بیمارانی که در بسترند، همین کیفیت خواب شبانه نیز عامل مهمی در پیشگیری از زخم بستر است. توصیه می‌شود پیش‌از خواب، چند قطره از این روغن را با روغن پایه ترکیب کنید و به‌آرامی روی نواحی مثل کمر و لگن بمالید؛ چون رایحه ملایم و اثربخشی ضدالتهابی‌اش، تجربه‌ای دلپذیر برای بیمار خواهد بود. البته همواره باید توجه کرد که در صورت بروز حساسیت یا خارش، مصرف را قطع و با متخصص مشورت کنید.
روغن نارگیل برای زخم بستر
روغن نارگیل در سال‌های اخیر به‌خاطر طیف وسیعی از خواص مفید خود بر سر زبان‌ها افتاده است. از منظر پیشگیری و در لیست بهترین روغن برای جلوگیری از زخم بستر، روغن نارگیل میتواند بهعنوان یک مرطوب‌کننده قوی، پوست را نرم نگه دارد و از ترک‌خوردگی و زبری آن جلوگیری کند. برخی مطالعات اشاره کرده‌اند که اعمال موضعی روغن نارگیل میتواند مقاومت پوست در برابر فشار و اصطکاک را افزایش بدهد. همچنین حضور اسیدهای چرب با زنجیره متوسط در این روغن موجب جذب سریع آن می‌شود و ازاین‌رو مانع چرب‌شدن بیش‌ازحد پوست می‌شود.
برای استفاده از این روغن برای درمان زخم بستر، کافی است مقدار اندکی روغن نارگیل را کف دست خود گرم کنید و با حرکت‌های دایره‌ای روی پوست ماساژ بدهید تا جذب شود. اگر بیمار دچار زخم باز است، بهتر است پیش‌از استفاده حتماً با کادر درمان مشورت کند؛ چون اگر زخم عفونی باشد، نیاز به درمان‌های دیگری هم هست.
روغن کنجد برای زخم بستر
و در انتهای لیست بهترین روغن برای جلوگیری از زخم بستر به روغن دوست‌داشتنی کنجد می‌رسیم! روغن کنجد یک روغن گیاهی سرشار از اسیدهای چرب ضروری، آنتی‌اکسیدان‌ها و ویتامین E است. براساس برخی تحقیقات، روغن کنجد میتواند به پیشگیری از زخم بستر در افراد که برای طولانی‌مدت بستری هستند کمک کند. این روغن با تقویت الاستیسیته پوست و حفاظت از آن در برابر آسیب‌های ناشی از فشار مداوم و اصطکاک، خطر بروز زخم را کاهش می‌دهد. همچنین تعدادی از مطالعات حاکی از آن است که مالش روغن کنجد روی پوست میتواند جریان خون موضعی را افزایش بدهد و به ترمیم سلولی یاری رساند.
افزون‌براین با جذب مطلوب و ایجادنکردن حس چرب آزاردهنده، افراد را به تداوم استفاده تشویق می‌کند. بااین‌حال، همواره توصیه می‌شود در صورت مشاهده هرگونه حساسیت یا التهاب، مصرف این روغن را متوقف کنید و مشورت پزشک یا متخصص زخم را جویا شوید.
علاوه بر استفاده از روغنهای گیاهی و پمادهای مناسب، انتخاب پانسمان در منزل مناسب نیز نقش مهمی در بهبود زخم بستر دارد. در مقاله بهترین پانسمان برای زخم بستر، انواع پانسمان‌های مؤثر را بررسی کرده‌ایم.
سخن پایانی
در مجموع، اگرچه پاسخ قطعی و واحدی برای این پرسش که «بهترین روغن برای جلوگیری از زخم بستر» چیست وجود ندارد؛ اما هر روغنی مانند زیتون، آویشن، بابونه، اسطوخودوس، نارگیل یا کنجد میتواند از زاویه‌ای برای زخم بستر مفید واقع شود. مهم این است که از روغنی باکیفیت و ترجیحاً خالص استفاده کنید، آن را با روغن حامل یا طبق تجویز متخصص رقیق کنید و پیش‌از استفاده، پوستی تمیز و خشک داشته باشید. در صورت وجود هرگونه زخم عمیق یا عفونت، حتماً نظر پزشک یا پرستار متخصص را بخواهید و سر خود هیچ روغنی را بر روی زخم نزنید.
سوالات متداول
1. بهترین روغن برای جلوگیری از زخم بستر کدام است؟
هیچ روغن واحدی بهعنوان بهترین روغن شناخته نمیشود؛ اما روغنهای زیتون، آویشن، بابونه، اسطوخودوس، نارگیل و کنجد هرکدام با خواص خاصی مانند مرطوبکنندگی، ضدالتهاب و ضدباکتریایی میتوانند در پیشگیری و بهبود زخم بستر مؤثر باشند.
2. آیا استفاده موضعی از روغنهای گیاهی برای زخم بستر بیخطر است؟
در صورت استفاده صحیح و رقیقسازی روغنهای قوی مثل روغن آویشن، این روش بیخطر است. اما اگر زخم باز یا عفونت وجود دارد، حتماً باید قبل از استفاده با پزشک مشورت شود و تست حساسیت روی پوست انجام گیرد.
3. چگونه باید روغنهای گیاهی را برای جلوگیری از زخم بستر استفاده کرد؟
معمولاً مقدار کمی روغن را با حرکات آرام و ماساژ ملایم روی نواحی تحت فشار پوست به کار می‌برند. همچنین توصیه می‌شود روغنهای قوی را با روغن حامل مانند روغن زیتون یا نارگیل رقیق کنید.
4. آیا ترکیب چند روغن گیاهی بهتر از استفاده تنها یک نوع روغن است؟
بله، ترکیب چند روغن میتواند خواص ضدالتهابی، ضدباکتریایی و مرطوبکنندگی را همزمان داشته باشد و در نتیجه اثربخشی بیشتری برای پیشگیری و درمان زخم بستر داشته باشد.
