بهترین درمان برای زخم بستر + علائم و علت ایجاد زخم بستر

زخم بستر یا زخم فشاری نوعی آسیب به پوست و بافت‌های زیرین آن است که در اثر فشار مداوم و طولانی مدت ایجاد می‌شود. این عارضه معمولاً در افرادی که در تغییر وضعیت خود ناتوان هستند ایجاد می شود. افراد مسن که توان حرکتی آنها کاهش می یابد، افراد بستری با هوشیاری پایین و افراد معلول احتمال زخم بستر را دارند. در این مقاله با علائم، علت و درمان زخم آشنا می شوید. برای بهترین درمان زخم بستر لازم است زخم توسط یک پزشک یا پرستار بررسی شده وبا مراقبت مداوم به بهبودی برسد.

بهترین درمان برای زخم بستر

نوع درمان	روش‌ها	هدف	توضیحات
تمیز کردن زخم	استفاده از محلول نمکی استریل و گاز استریل	حذف بافت مرده و ترشحات، ایجاد محیط تمیز	ضروری‌ترین مرحله برای شروع درمان
پانسمان	انواع پانسمان (فیلم شفاف، هیدروکلوئید، هیدروژل، فوم، کلسیم آلژینات)	جذب ترشحات، محافظت از زخم، ایجاد محیط مرطوب	انتخاب نوع پانسمان به نوع و شدت زخم بستگی دارد
کاهش فشار	تغییر وضعیت بیمار، استفاده از تشک و بالش مخصوص	جلوگیری از فشار مستمر روی زخم	پیشگیری از ایجاد زخم‌های جدید و تسریع بهبود زخم‌های موجود
درمان دارویی	آنتی‌بیوتیک‌ها (در صورت عفونت)، مسکن‌ها، پمادها و کرم‌ها	کنترل عفونت، کاهش درد، تسریع ترمیم بافت	تجویز داروها باید تحت نظر پزشک باشد
دبریدمان	برداشتن بافت مرده (جراحی، لیزر، آنزیم)	حذف بافت مرده، تسهیل بهبود	برای زخم‌های عمیق و عفونی
پانسمان‌های درمانی	پانسمان‌های حاوی مواد فعال (عسل، کلاژن، جلبک دریایی)	تسریع بهبود، کاهش التهاب، جلوگیری از عفونت	برای زخم‌های خاص و با نظر پزشک
فشار منفی	ایجاد خلاء برای تخلیه ترشحات	تسریع بهبود، کاهش تورم	برای زخم‌های عمیق و مزمن
جراحی	برداشتن بافت مرده، ترمیم بافت	برای زخم‌های بسیار عمیق و پیچیده	به عنوان آخرین راه حل

بهترین درمان برای زخم بستر بستگی به شدت و محل زخم دارد. با توجه به پیشرفت سریع زخم میتوان گفت بهترین درمان برای زخم بستر درمانی است در سریع ترین زمان انجام شود. در صورت خفیف بودن زخم، ممکن است تنها با مراقبت‌های موضعی مانند تمیز کردن زخم و استفاده از پانسمان مناسب زخم بهبود یابد. در زخم های شدیدتر، از داروها، جراحی یا سایر روش‌های درمانی استفاده می شود.

لازم است برای برخورداری از بهترین درمان برای زخم بستر مراحل درمان را به یک پزشک یا پرستار آموزش دیده بسپارید. سهل انگاری و به تعویق انداختن درمان می تواند آسیب های جبران ناپذیری به بیمار برساند.

بیشتر بخوانید: درمان زخم دیابتی در منزل

 

مراقبت موضعی:

تمیز کردن زخم: اولین اقدام در درمان زخم بستر، تمیز کردن زخم است. این کار با استفاده از محلول نمکی استریل و گاز استریل انجام می شود. در این مرحله هرگونه بافت مرده یا ترشحات از زخم را برداشته می شود.

پانسمان: استفاده از پانسمان مناسب برای پوشاندن زخم مهم است. نوع پانسمان مورد نیاز با توجه به شدت زخم مشخص می شود. انواع پانسمان برای زخم های مختلف استفاده میشوند از جمله پانسمان فیلم شفاف که از پلی اورتان ساخته شده و امکان مشاده ی زخم زیر پانسمان را میدهد. پانسمان هیدروکلوئید، پانسمان هیدروژل، پانسمان فوم و پانسمان کلسیم آلژینات از انواع دیگر پانسمان می باشند.

کاهش فشار: در ادامه ی ئرمان مهم است که فشار را از روی ناحیه زخم دور نگه دارید. برای این کار لازم است وضعیت بیمار به طور مرتب تغییر کند. استفاده از تشک و بالش مخصوص این کار را راحت تر می کند.

به نقل از سایت  www.mayoclinic.org   برای درمان زخم بستر به شکل زیر عمل شود:

To heal properly, wounds need to be free of damaged, dead or infected tissue. The healthcare professional may remove damaged tissue, also known as debriding, by gently flushing the wound with water or cutting out damaged tissue.

برای بهبودی کامل زخم‌ها، لازم است که از بافت‌های آسیب‌دیده، مرده یا عفونی پاکسازی شوند. متخصص بهداشت ممکن است بافت‌های آسیب‌دیده را که به آن دبریدمان نیز گفته می‌شود، از طریق شستشوی آرام زخم با آب یا برداشتن بافت آسیب‌دیده با روش جراحی حذف کند.

درمان دارویی:

آنتی‌بیوتیک‌ها: در صورتی که زخم بستر عفونت کرده باشد پزشک با توجه به عمق زخم و شدت عفونت آنتی بیوتیک خوراکی، موضعی یا تزریقی تجویز می کند.

مسکن‌ها: داروهای مسکن نیز با توجه به شرایط بیمار و شدت جراحت توسط پزشک تجویز می شوند.

پماد یا کرم: انتخاب بهترین پماد برای زخم بستر بستگی به شدت و عمق زخم همچنین شرایط فیزیکی بیمار دارد. لازم است یک پزشک یا پرستار که آموزش های تکمیلی در مورد درمان زخم بستر را گذرانده است پس از معاینه ی زخم بهترین پماد برای زخم بستر را تجویز کند.

 

سایر روش‌های درمانی:

دبریدمان: برای برداشتن بافت مرده زخم بستر از دبریدمان استفاده می شود. دبریدمان به روش‌های مختلفی از جمله جراحی، لیزر یا آنزیم درمانی انجام می شود. وجود بافت مرده روند بهبودی زخم را کند می کند. در صورتی که پزشک یا پرستار در تشخیص بهترین درمان برای زخم بستر، دبریدمان را لازم بداند با روش مناسب اقدام به حذف بافت مرده میکند.

پانسمان های درمانی: نوعی پانسمان هستند که برای کمک به بهبودی زخم استفاده می شوند. این پانسمان ها می‌توانند حاوی مواد مختلفی مانند عسل، کلاژن یا جلبک دریایی باشند. با قرار گیری روی زخم از ورود باکتری ها و عفونت مجدد زخم جلوگیری میکنند. برای دریافت خدمات پانسمان در منزل می توانید با مرکز یارا درمان تماس بگیرید.

فشار منفی: ممکن است پزشک با توجه به شرایط زخم بهترین درمان برای زخم بستر را فشار منفی زخم بداند. در این روش از مکش برای تخلیه مایعات و ترشحات زخم و کمک به بهبودی آن استفاده می شود.

جراحی: در مواردی که زخم پیشرفت زیادی کرده باشد و بافت های زیرین را درگیر کند، بهترین درمان برای زخم بستر می تواند جراحی باشد. در این روش با حذف کامل بافت های مرده جهت بهبودی زخم اقدام می شود. می توانید از خدمات متخصص داخلی در منزل یارا درمان بهرمند شوید.

عنوان	توضیحات
زخم بستر	آسیب پوست و بافت‌ها از فشار مداوم
علائم	قرمزی، تغییر رنگ، زخم باز
علت‌ها	فشار طولانی، اصطکاک، افزایش سن، بیماری‌ها
درمان‌های اولیه	تمیز کردن زخم، پانسمان، کاهش فشار
درمان‌های پیشرفته	دارویی، دبریدمان، جراحی, فشار منفی
زمان مراجعه به پزشک	شروع علائم، نیاز به مراقبت‌های تخصصی
مراقبت در منزل	پیشگیری با تغییر وضعیت، حفظ رطوبت پوست
پشتیبانی پزشکی	خدمات درمانی در منزل، دوره‌های تخصصی برای درمان

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

زخم بستر عارضه ای شایع در افرادی است که توانایی کامل حرکت ندارند. لازم است این افراد مرتبا از لحاظ آثار پوستی زخم بستر کنترل شوند. در صورت مشاهده ی اولین علائم برای درمان زخم بستر لازم است به پزشک مراجعه شود.

همچنین می توانید از خدمات ویزیت پزشک عمومی در منزل و درمان زخم بستر در منزل مرکز یارا درمان استفاده کنید. همکاران یارا درمان دوره های تخصصی درمان زخم بستررا گذرانده اند و بهترین درمان برای زخم بستر را در محیط آرامش بخش منزل برای بیمار انجام میدهند. این درمان بسته به شدت زخم ممکن است در یک یا چند جلسه انجام شود. جهت اطلاعات بیشتر و دریافت خدمات می توانید هر ساعت از شبانه روز با مرکز یارا درمان تماس بگیرید. مرکز مشاوره و مراقبت های پرستاری در منزل یارا درمان با مجوز از وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی در شهر تهران آماده ی ارائه ی خدمات درمانی به شما عزیزان است.

درمان زخم بستر در منزل

 

با توجه به حساس بودن عارضه ی زخم بستر و پیشرفت سریع آن، بهتر است به محض این که متوجه علائم زخم شدید، درمان را به یک درمانگر خبره بسپارید. در این صورت روند بهبودی درمان به طور تخصصی پیش می رود و بهترین درمان زخم بستر در منزل برای فرد انجام می شود. افرادی که مسئولیت مراقبت از سالمندان، بیماران و معلولان جسمی را به عهده دارند باید علائم زخم بستر را بشناسند و به صورت روزانه فرد را مورد بررسی و معاینه قرار دهند. با اقدامات زیر می توانید از بروز و پیشرفت زخم بستر در منزل پیشگیری کنید.

• کاهش فشار: مهم‌ترین اقدام برای پیشگیری از زخم بستر، کاهش فشار روی نقاط مختلف بدن است. نقاطی مثل کمر، پشت، نشیمنگاه بیشتر در معرض زخم بستر هستند. این کار با تغییر وضعیت مرتب فرد بیمار یا سالمند و همچنین استفاده از تشک و بالش مخصوص انجام می شود.
• حفظ رطوبت پوست: پوست مرطوب کمتر مستعد آسیب و زخم بستر است. برای کاهش خطر زخم بستر باید پوست بیمار تمیز نگه داشته شود و از مرطوب کننده های مناسب به مقدار مناسب استفاده شود.
• تغذیه مناسب: داشتن تغذیه مناسب به حفظ سلامت پوست و کمک به بهبودی زخم کمک می‌کند. لازم بیماران رژیم غذایی متعادل و سرشار از ویتامین‌ها و مواد معدنی داشته باشند. اگر بیمار به هر دلیل قادر به خوردن مواد غذایی کافی و مقوی نیست، میتواند تحت نظر پزشک از بهترین سرم تقویتی بدن استفاده کند. جهت تزریق سرم تقویتی در منزل می توانید با مرکز پرستاری در منزل یارا درمان تماس بگیرید.
• بررسی منظم پوست: لازم است پوست بیمار به طور مرتب برای بررسی علائم زخم بستر مانند قرمزی پوست، تغییر رنگ و وجود زخم معاینه گردد.

انواع زخم بستر

این زخم‌ها بسته به شدت و عمق آسیب به چند نوع تقسیم می‌شوند:

1. زخم بستر سطحی (Stage 1)

• پوست سالم است اما قرمز، حساس یا دردناک شده است.

• معمولاً فقط اپیدرم (لایه رویی پوست) تحت تأثیر قرار می‌گیرد.

• این مرحله قابل بازگشت است اگر فشار رفع شود و مراقبت‌های مناسب انجام شود.

2. زخم بستر نیمه‌عمقی (Stage 2)

• پوست دچار ترک خوردگی، تاول یا خراشیدگی سطحی شده است.

• آسیب به لایه‌های سطحی پوست (اپیدرم و درم) رسیده است.

• اغلب شبیه تاول یا خراش است و ممکن است ترشح کمی داشته باشد.

3. زخم بستر عمیق (Stage 3)

• آسیب به لایه‌های زیرین پوست و چربی زیرجلدی رسیده است.

• ممکن است بافت آسیب‌دیده زرد یا قهوه‌ای و ترشح‌دار دیده شود.

• پوست و چربی از بین رفته و زخم عمیق‌تر می‌شود، اما عضله یا استخوان هنوز درگیر نشده‌اند.

4. زخم بستر بسیار عمیق (Stage 4)

• زخم تمام لایه‌های پوست، چربی، عضله و حتی استخوان را درگیر کرده است.

• بافت نکروز (مرگ بافت) و عفونت ممکن است مشاهده شود.

• درمان این مرحله دشوارتر است و نیازمند مراقبت تخصصی و گاهی جراحی است.

علائم زخم بستر

برای دانستن بهترین درمان برای زخم بستر لازم است ابتدا علائم زخم بستر را بشناسیم:

 

قرمزی پوست: قرمزی پوست از اولین علامت های زخم بستر است. این قرمزی معمولا در ناحیه ای که تحت فشار باشد نیاز به بررسی دارد. قرمزی پوست در شروع زخم بستر با احساس گرمی یا داغ شدن، درد یا حساسیت به لمس همراه است.

تغییر رنگ پوست: با شروع زخم بستر، رنگ پوست کم کم تغییر می کند و ممکن است به رنگ بنفش، آبی یا قهوه‌ای تیره دیده شود.

زخم باز: در مراحل نهایی زخم بستر، زخم به صورت یک زخم باز در پوست دیده می شود. اگر زخم عمیق باشد میتواند عضلات، تاندون‌ها و حتی استخوان را درگیر کند.

علت ایجاد زخم بستر چیست؟

در قسمتی از سایت mayoclinic درباره مهم ترین علت ایجاد زخم بستر آمده است:

Bedsores are areas of damaged skin and tissue caused by sustained pressure that reduces blood flow to vulnerable areas of the body. This pressure may be caused from being in a bed or wheelchair for a long time

علت‌های ایجاد زخم بستر	توضیح
فشار طولانی مدت	فشار مداوم بر یک ناحیه باعث کاهش جریان خون و در نهایت آسیب به بافت می‌شود.
اصطکاک	تماس و کشیده شدن پوست با ملحفه یا لباس، منجر به تخریب تدریجی بافت می‌شود.
افزایش سن	پوست نازک‌تر و گردش خون ضعیف‌تر در سالمندان، آن‌ها را مستعد زخم بستر می‌کند.
ناتوانی حرکتی	عدم توانایی در حرکت، فشار مداوم و عدم اطلاع از درد یا ناراحتی را در پی دارد.
بیماری‌های زمینه‌ای	دیابت، بیماری‌های قلبی یا عروقی باعث ضعف در ترمیم بافت و افزایش احتمال زخم می‌شوند.
کاهش سطح هوشیاری	بیمار قادر به درک فشار و جابه‌جایی بدن خود نیست و این باعث ایجاد زخم می‌شود.
برش‌های جراحی یا پانسمان غیراصولی	استفاده نامناسب از ابزارهای پزشکی یا پانسمان‌ها می‌تواند باعث انسداد خون‌رسانی شود.

فشار طولانی مدت:

 

شایع‌ ترین علت ایجاد زخم بستر، فشار طولانی و مداوم به یک ناحیه از بدن است. فشار ممکن است به دلیل وزن بدن، دستگاه‌ها یا لوله‌های پزشکی باشد.

اصطکاک:

اصطکاک بین پوست و لباس یا ملحفه نیز ممکن است به ایجاد زخم بستر منجر شود.

برش های جراحی:

استفاده از پانسمان به طور غیر اصولی ممکن است باعث کمبود گردش خون و اکسیژن در ناحیه زیری پانسمان شود و می‌تواند پوست را مستعد آسیب و زخم بستر کند.

افزایش سن:

با افزایش سن، پوست افراد نازک تر و شکننده تر شده و همچنین گردش خون ضعیف تر می شود در نتیجه احتمال بروز زخم بستر افزایش می یابد.

بیماری:

در برخی از بیماری‌ها، مانند دیابت و بیماری عروقی خطر ابتلا به زخم بستر افزایش می یابد.

ناتوانی حرکتی:

افراد دارای معلولیت فیزیکی که تحرک محدودی دارند و همچنین بیمارانی که هوشیاری پایینی دارند بیشتر در معرض ابتلا به زخم بستر هستند.

کاهش سطح هوشیاری:

افراد با سطح هوشیاری پایین به این دلیل که متوجه فشار روی بدن خود نمی شوند و توان حرکت ندارند بیشتر در معرض ابتلا به زخم بستر هستند.

سخن پایانی

درمان زخم بستر در مراحل اولیه سخت نیست اما اگر لایه‌های زیرین پوست نیز درگیر شوند، می‌تواند بسیار خطرناک باشد. درمان زخم بستر بسته به مقدار پیشرفت و محلی که زخم در آنجا قرار دارد، متفاوت است بنابراین بهتر است حتما برای انتخاب بهترین روش درمان برای زخم بستر با پزشک متخصص مشورت شود. علاوه بر این می توانید از خدمات بخیه در منزل یارا درمان نیز استفاده نمایید. درمان زخم بستر در منزل می‌تواند به همراه مراقبت‌های دیگر مانند سوند معده در منزل و سونداژ در منزل، که به ویژه در افراد ناتوان یا بستری ضروری است، ارائه شود تا از عوارض بیشتری مانند عفونت جلوگیری کند.

 

سوالات متداول

1- علت ایجاد زخم بستر چیست؟

افزایش سن، بروز برخی از بیماری ها مانند دیابت، فشار طولانی مدت، اصطکاک بین پوست و لباس و معلولیت فیزیکی برخی از رایج ترین دلایل بروز زخم بستر در افراد می باشند.

2- بهترین و سریع ترین راه درمان زخم بستر چیست؟

بهترین و سریع ترین راه درمان زخم بستر جراحی است. با این روش بخش آسیب‌دیده‌ی پوست از بین می‌رود و مجددا شروع به ترمیم می‌کند.

3- آیا زخم بستر فقط در سالمندان رخ می‌دهد؟

خیر، زخم بستر ممکن است در هر فردی که تحرک کافی ندارد ایجاد شود. علاوه بر سالمندان، بیماران بستری، افراد با ناتوانی حرکتی و کسانی که سطح هوشیاری پایینی دارند نیز در معرض خطر هستند.

4- چه اقداماتی برای پیشگیری از زخم بستر در بیماران بستری ضروری است؟

تغییر وضعیت بیمار هر دو ساعت یک‌بار، استفاده از تشک‌های ضد زخم بستر، بررسی روزانه پوست، حفظ رطوبت پوست و تغذیه مناسب از مهم‌ترین اقدامات پیشگیرانه هستند.

5- آیا درمان زخم بستر در منزل امکان‌پذیر است؟

بله، با خدماتی مانند پانسمان، تمیز کردن زخم، دبریدمان و مراقبت تخصصی پرستار، زخم بستر می‌تواند در محیط منزل تحت نظارت پزشکی بهبود یابد.

6- چه زمانی باید فوراً به پزشک مراجعه کرد؟

به محض مشاهده علائم اولیه مانند قرمزی، تغییر رنگ یا زخم باز، و همچنین در صورت عفونت، درد شدید یا عدم بهبود زخم، مراجعه فوری به پزشک ضروری است.